Με το Νόμο 4759/2020, η κυβέρνηση, εκτός από την απορρύθμιση του χωροταξικού σχεδιασμού, επέβαλλε χαράτσια για να καλύψει τα ελλείμματα που δημιούργησαν οι επιλογές του κ. Χατζηδάκη στον Ειδικό Λογαριασμό των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας αλλά και ασφυκτικές προθεσμίες στα μικρά έργα ΑΠΕ και τις Ενεργειακές Κοινότητες, εν μέσω μάλιστα πανδημίας, ενάντια σε κάθε έννοια λογικής, κράτους δικαίου και ασφάλειας σχεδιασμού επενδύσεων.
Συγκεκριμένα, παρά τις ενστάσεις κατά την ακρόαση των φορέων στη Βουλή (σε μία τροπολογία που συζητήθηκε χωρίς να έχει κατατεθεί), ο κ. Χατζηδάκης επέλεξε να:
∙ Αιφνιδιάσει φέρνοντας προ τετελεσμένων τους μικρομεσαίους επενδυτές και τις Ενεργειακές Κοινότητες σε μία διαδικασία προβληματική χωρίς διαβούλευση. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός της τοποθέτησης των φορέων (κατόπιν πίεσής μας) με βάση ένα δελτίο τύπου του ΥΠΕΝ, κάτι πρωτοφανές.
∙ Θέσει ως καταληκτική προθεσμία την 31η Δεκεμβρίου 2020 για την ολοκλήρωση αιτήσεων χορήγησης όρων σύνδεσης για μικρά φωτοβολταϊκά (ισχύς <500 kW), συμπεριλαμβανομένων και των αντίστοιχων έργων Ενεργειακών Κοινοτήτων. Για τις αιτήσεις που δεν θα καταστούν πλήρεις ως 31/12/2020 και για τις νέες αιτήσεις που θα υποβληθούν μετά τις 31/12 είναι υποχρεωτική η συμμετοχή σε ανταγωνιστικές διαδικασίες, οι οποίες δεν έχουν περιγραφεί ακόμη από τον κ. Υπουργό. Δηλαδή εν μέσω πανδημίας και με τις δημόσιες υπηρεσίες να υπολειτουργούν, εκκρεμείς φάκελοι μικρομεσαίων επενδύσεων οφείλουν να ολοκληρωθούν σε ελάχιστο χρονικό διάστημα 15 εργάσιμων ημερών από τη δημοσίευση του νόμου, εν μέσω σχεδόν ολικής απαγόρευσης δραστηριοτήτων (lockdown).
∙ Θέσει ως καταληκτική προθεσμία την 31/12/2021 για την υπογραφή συμβάσεων λειτουργικής ενίσχυσης των παραπάνω έργων, μέσω ΔΑΠΕΕΠ, ναρκοθετώντας και πάλι το πεδίο υλοποίησης των παραπάνω επενδύσεων, αφού σε περίπτωση που η προθεσμία χαθεί (λόγω π.χ. υποστελέχωσης του ΔΑΠΕΕΠ) γίνεται και πάλι υποχρεωτική η συμμετοχή σε ανταγωνιστικές διαδικασίες που δεν έχουν περιγραφεί.
∙ Θέσει ακόμη δυσμενέστερους όρους για τις Ενεργειακές Κοινότητες, καθώς, πέραν των παραπάνω ασφυκτικών ορίων, μετά την 01/07/2021, μία Ενεργειακή Κοινότητα δεν μπορεί να συνάψει πάνω από δύο συμβάσεις λειτουργικής ενίσχυσης για φωτοβολταϊκούς σταθμούς και για συνολική εγκατεστημένη ισχύ πάνω από 1MW, χωρίς συμμετοχή σε ανταγωνιστικές διαδικασίες.
Αν και γίνεται προσπάθεια να χρυσωθεί το χάπι για τις Ενεργειακές Κοινότητες στις οποίες συμμετέχουν Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.) Α΄ και Β΄ βαθμού και για τις Ενεργειακές Κοινότητες με περισσότερα από εξήντα (60) μέλη, εκ των οποίων τουλάχιστον τα πενήντα (50) είναι φυσικά πρόσωπα, εντούτοις το κατώφλι του αριθμού φυσικών προσώπων εξακολουθεί να είναι αυθαίρετα ορισμένο.
Σημειώνεται επίσης ότι με διατάξεις που ανακοινώθηκαν αιφνιδιαστικά στη Βουλή αποφεύγοντας κάθε μορφή διαβούλευσης ή δημοσιότητας, οι Ενεργειακές Κοινότητες οφείλουν επίσης να τροποποιήσουν άμεσα τη σύνθεση των μελών τους, ώστε τα μέλη τους να μην αποτελούν μέλη και άλλης Ενεργειακής Κοινότητας που δραστηριοποιείται στην ίδια Περιφέρεια με τον ίδιο σκοπό, ακόμη και σε περίπτωση αντίθετης πρόβλεψης του καταστατικού τους, και μάλιστα αναδρομικά. Μια καθαρά τιμωρητική διάταξη με αναδρομικό χαρακτήρα μιας και οι πολίτες δεν θα μπορούν πλέον να συμμετέχουν σε περισσότερες από μία Ενεργειακές Κοινότητες της περιφέρειάς τους.
Ο στόχος της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΕΝ είναι προφανής: να ακυρωθούν – την τελευταία στιγμή – επενδυτικά σχέδια μικρομεσαίων παραγωγών ΑΠΕ και Ενεργειακών Κοινοτήτων, τα οποία έχουν σχεδιαστεί με συγκεκριμένα δεδομένα εγγυημένων τιμών ή να μπλεχτούν στις γραφειοκρατικές διαδικασίες υποστελεχωμένων φορέων που δεν θα μπορέσουν να ολοκληρώσουν εγκαίρως τις διαδικασίες που απαιτούνται.
Επειδή το χρονικό διάστημα των 15 εργάσιμων ημερών από την ημερομηνία δημοσίευσης του Νόμου 4759/2020 σαφέστατα είναι ελάχιστο και δεν επαρκεί για την ολοκλήρωση των φακέλων ιδιαίτερα σε συνθήκες σχεδόν ολικής απαγόρευσης δραστηριοτήτων (lockdown),
Επειδή παρόμοιες αιφνιδιαστικές αλλαγές θίγουν την ασφάλεια δικαίου και το σχεδιασμό επενδύσεων ειδικά από τη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα, όταν μάλιστα η κυβέρνηση διατρανώνει σε όλους τους τόνους την αξιοπιστία της χώρας,
Επειδή η κυβέρνηση δεν έχει ανακοινώσει ακόμη το σχεδιασμό της για τις ανταγωνιστικές διαδικασίες για τα μικρά φωτοβολταϊκά,
Επειδή η επιλογή αυτή στρέφεται ξεκάθαρα κατά των μικρών και πολύ μικρών επενδύσεων ΑΠΕ και των Ενεργειακών Κοινοτήτων δημιουργώντας σοβαρή υστέρηση στη χώρα μας σε σχέση με την ευρωπαϊκή πραγματικότητα των ΑΠΕ και στερώντας από την Ελλάδα ένα σημαντικό επενδυτικό και ενεργειακό δυναμικό και τον αναγκαίο πλουραλισμό στην παραγωγή των ΑΠΕ, κάτι που πλέον αναδεικνύεται εμφατικά και από διεθνείς οργανισμούς, π.χ. IRENA (βλ. IRENA 2020, Stimulating Investment in Community Energy: Broadening the Ownership of Renewables).
Ερωτάται ο κος. Υπουργός:
1. Προτίθεται να δώσει έστω και την τελευταία στιγμή, παράταση στην προθεσμία της 31/12/2020; Θα προβλέψει ικανή παράταση χρόνου καθώς, σύμφωνα με την αγορά, υπάρχουν τουλάχιστον 9.000 επενδύσεις που σχεδιάζονται με τα μέχρι πρότινος δεδομένα;
2. Ποιος ο σχεδιασμός για τις ανταγωνιστικές διαδικασίες για τα μικρά φωτοβολταϊκά; Θα συμπεριληφθούν ακόμη και πολύ μικρά έργα (π.χ. <100 kW) στο νέο πλαίσιο ανταγωνιστικών διαδικασιών;
3. Πότε εκτιμά το ΥΠΕΝ ότι θα ξεκινήσουν οι συγκεκριμένοι διαγωνισμοί; Ποιος ο χρονοπρογραμματισμός του Υπουργείου για τις ανάλογες ρυθμίσεις αλλά και την «ειδική, απλοποιημένη και φιλική στο χρήστη πλατφόρμα» στην οποία έχει δεσμευθεί;
4. Σκοπεύει το ΥΠΕΝ να στηρίξει με χρηματοδοτικά εργαλεία τις Ενεργειακές Κοινότητες και αν ναι πότε; Αν όχι, ποια η αιτιολογία;