Το πρόγραμμα-δράση «Ερευνώ – Καινοτομώ» προϋπολογισμού 300.000.000€, αποτελεί δράση στρατηγικής σημασίας του Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα» του ΕΣΠΑ 2021 – 2027. Στόχος της Δράσης, σύμφωνα με την ανακοίνωση (Μάρτιος 2024), είναι η σύνδεση της έρευνας και της καινοτομίας με την επιχειρηματικότητα και η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, της παραγωγικότητας και της εξωστρέφειας των επιχειρήσεων προς διεθνείς αγορές, με σκοπό τη μετάβαση στην ποιοτική καινοτόμα επιχειρηματικότητα και την αύξηση της εγχώριας προστιθέμενης αξίας. Η δράση απευθύνεται σε επιχειρήσεις που έχουν κατ’ ελάχιστον μία (1) κλεισμένη πλήρη (ετήσια) διαχειριστική χρήση, με έμφαση στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) και ερευνητικούς οργανισμούς.
Προηγήθηκε η προδημοσίευση της δράσης «Ερευνώ – Καινοτομώ 2021-2027» το Φεβρουάριο του 2023, με αναλυτική ενημέρωση προς τους δυνητικούς Δικαιούχους αναφορικά με το έργο, τους όρους και τις προϋποθέσεις συμμετοχής σε αυτό.
Με βάση την προδημοσίευση του 2023 επιχειρήσεις κι ερευνητικοί οργανισμοί (πανεπιστήμια) είτε αυτόνομα είτε με συμπράξεις οργάνωσαν και σχεδίασαν τη δράση τους για τα επόμενα χρόνια, αναμένοντας την ένταξή τους και τη χρηματοδότησή τους από το «Ερευνώ – Καινοτομώ 2021-2027».
Ωστόσο, η ανακοίνωση της έναρξης του προγράμματος εμπεριείχε μία δυσμενή για τις υποψήφιες επιχειρήσεις κι ερευνητικούς οργανισμούς πρόβλεψη, αναφορικά με το ύψος του προϋπολογισμού των προτάσεων μιας επιχείρησης – δυνητικού δικαιούχου.
Συγκεκριμένα, ενώ η προδημοσίευση του Φεβρουαρίου του 2023 προέβλεπε:
«Το σύνολο του προϋπολογισμού των προτάσεων μιας επιχείρησης – δυνητικού δικαιούχου, δεν δύναται να υπερβαίνει το πενταπλάσιο του υψηλότερου κύκλου εργασιών που επετεύχθη σε μία από τις τρεις (ή λιγότερες εφόσον η επιχείρηση δεν διαθέτει τρεις) διαχειριστικές περιόδους, του έτους που προηγείται της υποβολής της αίτησης χρηματοδότησης.», στην τελική ανακοίνωση, λίγο πριν υποβληθούν οι αιτήσεις, το Μάρτιο του 2024, το αντίστοιχο ύψος του προϋπολογισμού περιορίζεται στο 20%:
«Ο προϋπολογισμός μιας επιχείρησης – δυνητικού δικαιούχου στην αίτηση χρηματοδότησης δεν δύναται να υπερβαίνει το υποπενταπλάσιο (20%) του υψηλότερου κύκλου εργασιών της επιχείρησης που επετεύχθη σε μία από τις τρεις (ή λιγότερες εφόσον η επιχείρηση δεν διαθέτει τρεις) διαχειριστικές περιόδους, του έτους που προηγείται της υποβολής της αίτησης χρηματοδότησης».
Με άλλα λόγια, δηλαδή, το ύψος του προϋπολογισμού των προτάσεων μιας επιχείρησης – δυνητικού δικαιούχου το 2023 ήταν στο 500% του υψηλότερου κύκλου εργασιών κι αυτό μειώθηκε κατά 96%, με βάση την ανακοίνωση του 2024. Δηλαδή, αν μία επιχείρηση έχει κύκλο εργασιών 100.000 €, σύμφωνα με την προδημοσίευση του 2023 δύναται να υποβάλλει πρόταση χρηματοδότησης έως 500.000€, με τη μείωση στην ανακοίνωση του 2024 δύναται να χρηματοδοτηθεί έως 20.000€.
Αυτή η δραστική μείωση περιορίζει τους δικαιούχους, πλήττοντας ιδιαίτερα όσους δραστηριοποιούνται κυρίως στην έρευνα, καθώς ο κύκλος εργασιών τους λόγω της φύσης του αντικειμένου τους είναι περιορισμένος, συγκριτικά με τις εμπορικές επιχειρήσεις.
Με αυτήν την πρόβλεψη είναι προφανές ότι δεν ευνοούνται καθόλου οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ομάδα στόχος της προαναφερόμενης δράσης «Ερευνώ – Καινοτομώ». Ο περιορισμός του προϋπολογισμού χρηματοδότησης στο ύψος του 20% του ετήσιου κύκλου εργασιών, σημαίνει πολύ απλά ότι για μία επιχείρηση, όπως προείπαμε, με ετήσιο κύκλο εργασιών τα 100.000€, δύναται να χρηματοδοτηθεί έως 20.000€, ποσό που δεν επαρκεί όχι για τη χρηματοδότηση του έργου, ούτε καν για την πρόσληψη δύο εργαζόμενων που θα συμμετέχουν στην υλοποίηση του πρότζεκτ.
Εν συντομία, οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις δεν πρόκειται να επιδοτηθούν από το πρόγραμμα «Ερευνώ – Καινοτομώ», όσο κι αν ερευνούν, όσο κι αν καινοτομούν. Επιπρόσθετα, πρότζεκτ και συνέργειες που ήδη έχουν δρομολογηθεί με βάση την προδημοσίευση του έργου το 2023, τινάζονται στον αέρα με τη δημοσίευση του 2024. Όμως, αλλάζοντας τα κριτήρια από την προδημοσίευση στη δημοσίευση, χωρίς όπως φαίνεται να υπάρχει κάποιος αντικειμενικός λόγος για αυτό, προσβάλλεται η αρχή της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης των πολιτών στη δημόσια διοίκηση, που αποτελεί βασική αρχή του διοικητικού δικαίου.
Προφανώς, αυτές οι επιλογές δεν ωφελούν ούτε την οικονομία ούτε το επενδυτικό κι ερευνητικό περιβάλλον που τόσο ανάγκη το έχει ο τόπος μας, μετά από μία υπερδεκαετή οικονομική κρίση που την διαδέχθηκε μία πανδημία και μία ενεργειακή κρίση. Πολλώ δε μάλλον δεν ωφελούν τη ραχοκοκαλιά της επιχειρηματικότητας στην Ελλάδα, το 99,9% των επιχειρήσεων του μη χρηματοπιστωτικού τομέα (εξαιρούνται η γεωργία, η αλιεία-δασοκομία και ορισμένοι κλάδοι των υπηρεσιών, όπως η εκπαίδευση και η υγεία), το 83,5% της απασχόλησης και το 57% της Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας (ΑΠΑ), που αντιπροσωπεύουν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις κι αποτελούν τη βάση της οικονομικής δραστηριότητας.
Κατόπιν αυτών,
Ερωτάται ο αρμόδιος Υπουργός:
1. Γιατί άλλαξε τόσο δραστικά η πρόβλεψη του 2024 για τον προϋπολογισμό μιας επιχείρησης – δυνητικού δικαιούχου στην αίτηση χρηματοδότησης και δεν δύναται να υπερβαίνει το υποπενταπλάσιο (20%) του υψηλότερου κύκλου εργασιών της επιχείρησης που επετεύχθη σε μία από τις τρεις (ή λιγότερες εφόσον η επιχείρηση δεν διαθέτει τρεις) διαχειριστικές περιόδους, του έτους που προηγείται της υποβολής της αίτησης χρηματοδότησης, μειώνοντας κατά 96% το ύψος του;
2. Πώς εξυπηρετεί αυτή η τεράστια μείωση, την πρόβλεψη του έργου για «έμφαση στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) κι ερευνητικούς οργανισμούς»;
3. Προτίθεται η πολιτική ηγεσία να προβεί σε διόρθωση αυτού του εδαφίου του προγράμματος Ανταγωνιστικότητας 2021-2027, «Ερευνώ – Καινοτομώ», που περιορίζει τον προϋπολογισμό μιας επιχείρησης – δυνητικού δικαιούχου στην αίτηση χρηματοδότησης στο 20% του του υψηλότερου κύκλου εργασιών της επιχείρησης;