Τον Ιούλιο του 2022, αιφνιδιαστικά και χωρίς να έχει προηγηθεί δημόσια διαβούλευση, με τροπολογία της τελευταίας στιγμής προστέθηκε στο νομοσχέδιο για τη λειτουργία των ΑΕΙ (Νόμος 4957/22), στο άρθρο 296, διάταξη με την οποία καταργήθηκε, μεταξύ άλλων, το ΝΠΔΔ των Πανεπιστημιακών Δασών στον Ταξιάρχη Χαλκιδικής και στο Περτούλι Τρικάλων του Α.Π.Θ. Η διάταξη συντάχθηκε πρόχειρα και χωρίς προοικονομία για τη λύση των ποικίλων διαχειριστικών προβλημάτων που θα ανέκυπταν από τη κατάργηση των ΝΠΔΔ και τη μετάβαση στο νέο καθεστώς διοίκησης.
Οι έντονες αντιδράσεις που εκφράστηκαν, κυρίως από τη Πανεπιστημιακή κοινότητα και τα εμπλεκόμενα τμήματα, οφείλονται, πρώτα απ’ όλα, στο ότι δεν υπήρχε καμία λογική και σχεδιασμός, ενώ, παράλληλα, θα πλήττονταν το ακαδημαϊκό και ερευνητικό έργο, οδηγώντας και στην υποβάθμιση των σπουδών των φοιτητών, αφού πρακτικά επρόκειτο να τροποποιηθεί το υπόβαθρο, τα δεδομένα και η υποδομή, επί της οποίας γίνεται αυτό το έργο. Κατά δεύτερον εκφράστηκε απ’ όλους ο σκεπτικισμός για την ορθή και έγκαιρη συνέχιση της διαχείρισης των δασοκτημάτων καθώς και της συνέχισης της παράπλευρης ωφέλειας των παραδασόβιων οικισμών που αποτελούσε μέχρι πρότεινος ανάχωμα για την ερημοποίησή τους.Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, από την πρώτη μέρα, πέρα από την αντίδρασή του, κατέθεσε τροπολογία που εξέφραζε την ακαδημαϊκή κοινότητα στις 13 Ιουλίου 2022, ζητώντας τη διασφάλιση της αυτοτέλειας του Ταμείου Διοίκησης και Διαχείρισης αγροκτήματος Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, και του Ταμείου Διοίκησης και Διαχείρισης Πανεπιστημιακών Δασών του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, η οποία δεν έγινε δεκτή και στη συνέχεια καταθέσαμε ερώτηση για τα προβλήματα της συγχώνευσης των ΝΠΔΔ στις 28 Νοεμβρίου 2022 που δεν απαντήθηκε εμπρόθεσμα και η οποία συζητήθηκε τελικά με τη διαδικασία των επικαίρων ερωτήσεων.
Δυστυχώς, οι φόβοι όλων μας επιβεβαιώθηκαν με τον χειρότερο τρόπο. Αρχικά, δύο μήνες μόλις μετά τη νομοθέτηση της κατάργησης των ΝΠΔΔ, δόθηκε παράταση για την εφαρμογή του νόμου ως προς την κατάργηση των ΝΠΔΔ, αφού δεν είχε εξασφαλιστεί ούτε ο τρόπος καταβολής της μισθοδοσίας του μεταφερόμενου προσωπικού. Στη συνέχεια και όπως προκύπτει και από την ενημέρωση της Αυτοτελούς Διεύθυνσης Διαχείρισης Πανεπιστημιακών Δασών προς το τμήμα Δασολογίας και Φ.Π. και σχετικό έγγραφο του Δασαρχείου Π.Δ. Περτουλίου σχετικά με τις σοβαρές ζημιές που προκάλεσε η κακοκαιρία Daniel το Σεπτέμβρη του 2023 στις υποδομές και εγκαταστάσεις του Πανεπιστημιακού δάσους Περτουλίου, διαπιστώνουμε πως:
∙ Για όποιες παρεμβάσεις συντήρησης απαιτήθηκαν πέρυσι στο Πανεπιστημιακό δάσος Περτουλίου για την πραγματοποίηση της Πρακτικής άσκησης των φοιτητών του τμήματος, παρ’ όλο που αυτές ολοκληρώθηκαν, οφείλονται μέχρι και σήμερα οι συμφωνημένες αποζημιώσεις στους αντίστοιχους επαγγελματίες.
∙ Οι καταστροφές από τον Daniel όπως αναλυτικά καταγράφονται είναι εκτεταμένες, σοβαρές και απαιτούν εκ νέου μελέτες υποδομών σε κάποιες περιπτώσεις και πολλά χρήματα.
∙ 9 μήνες μετά την καταστροφή, παρ’ όλο που υπάρχουν αναλυτικές καταγραφές των καταστροφών, δεν έχει ξεκινήσει η αποκατάσταση και ενώ υπάρχουν πόροι δεν μπορούν να αξιοποιηθούν λόγω γραφειοκρατικών κωλυμάτων που δημιουργήθηκαν από την κατάργηση του Ταμείου Διοίκησης και Διαχείρισης Πανεπιστημιακών Δασών του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης με το άρθρο 296 του ν.4957/2022.
∙ Θεωρείται σίγουρο δε πως θα χαθεί η δυνατότητα φιλοξενίας φοιτητών για πρακτική άσκηση στο Πανεπιστημιακό δάσος στο Περτούλι για όλη τη καλοκαιρινή περίοδο.
Η διοίκηση του τμήματος Δασολογίας και Φ.Π. του Α.Π.Θ., το οποίο να σημειωθεί πως μετά την εφαρμογή του νόμου δεν έχει λόγο στη διαχείριση των πανεπιστημιακών δασών, προέβη σε ψήφισμα της Γενικής Συνέλευσης του στις 12/6/24 σχετικά με το αδιέξοδο που έχει δημιουργηθεί στα πανεπιστημιακά δάση και κυρίως του Περτουλίου, ενώ πληθώρα δημοσιευμάτων εγκαλούν την Κυβέρνηση για τα ορατά ήδη αρνητικά αποτελέσματα στην επιβίωση των παραδασόβιών οικισμών.
Σύμφωνα με το από 27/6/2024 «Αίτημα κατεπείγουσας παρέμβασης για την αποκατάσταση της διαχείρισης του Πανεπιστημιακού Δάσους Περτουλίου και την διάσωσή του από την επερχόμενη καταστροφή» του ΓΕΩΤΕΕ παράρτημα Κεντρικής Μακεδονίας το κατεστραμμένο δασικό οδικό δίκτυο εμποδίζει την προσέγγιση οχημάτων και μηχανημάτων στο δασόκτημα και άρα τις περιπολίες ελέγχου πυρκαγιάς αλλά και την κίνηση των πυροσβεστικών οχημάτων αν αυτό χρειαστεί καθώς και τη μεταφορά υλοτομημένων δέντρων ή την απομάκρυνση κατακείμενων από τον Daniel, που εκτός από τις καταστροφές σε υποδομές αποτελούν πλούσια καύσιμη ύλη, που παραμένοντας αφ’ ενός αυξάνουν τον κίνδυνο πυρκαγιάς, αφ’ ετέρου γίνονται «φυτώριο» ξυλοφάγων εντόμων και άλλων μυκήτων με κίνδυνο την επιμόλυνση του δάσους και την υποβάθμιση της ποιότητας και άρα της αποζημίωσης της διαχειριστικής υλοτόμισης όταν και αν αυτή συμβεί. Με άλλα λόγια πλήττεται η υγεία και η ανταποδοτικότητα του δασοκτήματος.
Επειδή η κυβερνητική ρύθμιση του άρθρου 296 του 4957/2022 δημιούργησε όπως είχαμε επισημάνει σοβαρά ελλείμματα διαχείρισης στα πανεπιστημιακά δάση τόσο για το οικοσύστημα όσο και για το ακαδημαϊκό και ερευνητικό έργο σε αυτά.
Επειδή το ΤΔΔΠΔ χρηματοδοτούνταν από πόρους του Υπουργείου Περιβάλλοντος και της Περιφέρειας ενώ το ΑΦΜ του επέτρεπε την πώληση δασικών προϊόντων, λειτουργίες που 2 χρόνια μετά την κατάργησή του παραμένουν μετέωρες.
Επειδή το ΤΔΔΠΔ ήταν πιστοποιημένο για τη διεξαγωγή εκπαιδευτικών προγραμμάτων από την Ε.Ε. και υλοποιούσε και φιλοξενούσε εκπαιδευτικό έργο το οποίο αναστέλλεται για διαχειριστικούς λόγους μετά από μία φυσική καταστροφή και λόγω έλλειψης κατάλληλου διοικητικού και οικονομικού πλαισίου.
Επειδή τα Πανεπιστημιακά δάση με την προηγούμενη λειτουργία τους διευκόλυναν τη δραστηριοποίηση των παραδασόβιων οικισμών, ενισχύοντας τις τοπικές κοινωνίες (μέσω των Δασικών Συνεταιρισμών τους που διενεργούν τις υλοτομίες και των παροχών εκπαίδευσης και αναψυχής), βοηθώντας την αναζωογόνηση της ορεινής υπαίθρου με κανόνες αειφορίας (έλεγχος λαθροϋλοτομίας, αντιπυρική προστασία, προστασία της πανίδας).
Επειδή έχουν περάσει 2 χρόνια από τη ψήφιση του ν. 4957/2022 και ακόμα δεν έχει ρυθμιστεί το κώλυμα της υποδοχής από το ΑΠΘ της χρηματοδότησης που είναι διαθέσιμη από το ΥΠΕΝ, ούτε υπάρχει ακόμα δυνατότητα χρήσης των χρηματοδοτήσεων που δεν είχαν προλάβει να απορροφηθούν από το ΤΔΔΠΔ, ούτε έχει εξευρεθεί ακόμα τρόπος για άμεση ανάθεση, εκτέλεση και επίβλεψη έργων.
Επειδή στο δασόκτημα Περτουλίου οι καταστροφές είναι πολλές και σε βασικές υποδομές (διακοπή οδικής επικοινωνίας με καταστροφή τμημάτων οδικού δικτύου, καταστροφή γεφυρών, διακοπή υδροδότησης των καταλυμάτων φιλοξενίας και καταστροφή της υδρομάστευσης που υδροδοτεί τους χώρους φιλοξενίας, καταστροφή μέρους των κτιρίων φιλοξενίας από κατολισθήσεις, προβλήματα στην ηλεκτροδότηση και στις εγκαταστάσεις εστίασης των κτιρίων φιλοξενίας, κ.α), για τις οποίες από το 2023 υπάρχουν τεχνικές εκθέσεις αυτοψίας.
Επειδή μετά από 70 και πλέον χρόνια (εξαιρουμένης της περιόδου του Covid) είναι η πρώτη φορά που δεν θα γίνει στο Περτουλι, όπως φαίνεται, πρακτική άσκηση τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, λόγω των προβλημάτων που δημιούργησε η κατάργηση του ΤΔΔΠΔ με αποτέλεσμα να μην μπορεί να συντηρηθεί σωστά το δασόκτημα και να αποκατασταθούν εγκαίρως τα αποτελέσματα μιας φυσικής καταστροφής (Daniel).
Ερωτώνται οι κ.κ. Υπουργοί
1. Ποιες ενέργειες έχουν προγραμματιστεί, με τι χρονοδιάγραμμα και ποιον συγκεκριμένο χρόνο έναρξης και περαίωσης εργασιών για την αποκατάσταση των καταστροφών από τον Daniel στο Πανεπιστημιακό Δάσος Περτουλίου;
2. Έχουν λυθεί και με ποιον τρόπο τα γραφειοκρατικά κωλύματα που δημιουργήθηκαν από την κατάργηση του Ταμείου Διοίκησης και Διαχείρισης Πανεπιστημιακών Δασών του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης με το άρθρο 296 τουν.4957/2022, σχετικά με τη χρηματοδότηση και την ανάθεση εργασιών;
3. Πότε θα μπορέσει να φιλοξενηθεί ξανά πρακτική άσκηση στο Πανεπιστημιακό Δάσος Περτουλίου;
4. Ποιες οι επιπτώσεις από τη διακοπή των ερευνητικών προγραμμάτων και τη διακοπή της πρακτικής άσκησης στο Πανεπιστημιακό Δάσος Περτουλίου; Με ποιες ενέργειες και χρονοδιάγραμμα θα αντιμετωπιστούν αυτές;
5. Σκοπεύει η κυβέρνηση να προχωρήσει στην κατάργηση των επιζήμιων διατάξεων του ν.4957/2022 και στην επανίδρυση του ΝΠΔΔ διαχείρισης των πανεπιστημιακών δασών του ΑΠΘ ώστε να αποκατασταθεί η ακαδημαϊκή και ερευνητική λειτουργία αλλά και η διαχείριση και ασφάλεια του δασικού οικοσυστήματος που σήμερα έχει τεθεί σε κίνδυνο;