Ραγδαία ανοδικές τάσεις στην παραβατικότητα μεταξύ ανηλίκων δείχνουν τα στοιχεία της Ελληνικής Αστυνομίας, καθώς αυξήθηκε κατά 46%. Ο αριθμός των συλληφθέντων ανηλίκων άγγιξε το πρώτο οκτάμηνο του 2024 τις 9.000, ενώ ένα χρόνο πριν οι συλλήψεις ήταν 6.157. Κατά μέσο όρο, κάθε μέρα οι Αρχές προχωρούν στη σύλληψη 37 μαθητών δημοτικού, γυμνασίου και λυκείου, με τον αριθμό να εκτιμάται ότι θα ξεπεράσει τις 10.000 μέχρι το τέλος του 2024.
Η παραβατικότητα ανηλίκων και η βία αυξάνονται ραγδαία και σαρώνουν σταδιακά όλες τις στερεοτυπικές αντιλήψεις που συνόδευαν τον «μύθο» τους. Από την περίοδο της πανδημίας και έκτοτε, η βία μεταξύ ανηλίκων έχει εκτοξευτεί και τα «ταξικά άλματα» που κάνει είναι ολοένα και μεγαλύτερα. Εξαπλώνεται με ένταση, από τα πιο ευάλωτα οικονομικά έως τα μεσοαστικά και τα πλέον «προνομιούχα» προάστια της Αττικής.
Η δεκαετία της οικονομικής κρίσης, με την έξαρση της φτώχειας και τη γενικευμένη ανασφάλεια και φόβο, δημιούργησε το υπόβαθρο για να ευδοκιμήσουν τα προβαλλόμενα από την κυρίαρχη ιδεολογία δόγματα της ατομικής ευθύνης, της επικράτησης του ισχυρού και της μισαλλοδοξίας. Η καθημερινή επαφή των ανήλικων με εικόνες βίας και στρεβλά πρότυπα μέσω του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης τούς δημιουργεί την ψευδαίσθηση μιας «κανονικότητας», ενώ η αύξηση της ενδοοικογενειακής βίας κατά την καραντίνα της πανδημίας, τροφοδότησε τον ψυχισμό των ανηλίκων με ζωντανές εικόνες βίας.
Οι αναχρονιστικές πρακτικές της αστυνόμευσης και της ποινικοποίησης που αποτελούν το δόγμα που ακολουθεί η σημερινή κυβέρνηση, πέρα από το ότι αποδεικνύονται αναποτελεσματικές στην πράξη, δεν έχουν την ελάχιστη επίδραση στα προαναφερόμενα βαθύτερα αίτια. Επειδή:
– Η βία των ανηλίκων, παρότι διαχρονικό φαινόμενο, είναι ένα από τα πλέον σοβαρά προβλήματα της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας που διαρκώς εξελίσσεται.
– Η αστυνομοκρατία και η ποινική δίωξη των ανήλικων παραβατών δεν συνιστά λύση, καθώς δεν αντιμετωπίζει τις βαθύτερες αιτίες του προβλήματος (οικονομική και στεγαστική κρίση, διεύρυνση των ανισοτήτων, αβεβαιότητα για το μέλλον, προβολή νεοφιλελεύθερων δογμάτων και αξιών που μεγιστοποιούν τον ατομισμό, τον ανταγωνισμό και την επικράτηση του ισχυρού).
– Είναι απαραίτητο η λύση του προβλήματος να περιλαμβάνει μέτρα για την πρόληψη, τη στήριξη στα πιο ευάλωτα παιδιά, τον έγκαιρο εντοπισμό περιστατικών βίας και την απόδοση δικαιοσύνης με τρόπο επωφελή για τα ανήλικα θύματα αλλά και με δυνατότητες κοινωνικής επανένταξης των ανήλικων θυτών.
– Τον Μάρτιο του 2024 συγκροτήθηκε από τον Πρωθυπουργό αρμόδια Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων, για την πρόληψη και αντιμετώπιση των φαινομένων βίας και παραβατικότητας ανηλίκων. Η θητείας της επιτροπής ορίστηκε σε 12 μήνες και ως κύριο έργο της στο ΦΕΚ Β’ 1587/08.03.2024, ορίζεται “Η σύνταξη και υποβολή πρότασης εθνικής στρατηγικής στον Πρωθυπουργό για την ανάπτυξη και υλοποίηση πλήρους και συνεκτικού πλαισίου πολιτικών και δράσεων πρόληψης, ανάσχεσης και εν γένει αντιμετώπισης της βίας και παραβατικότητας ανηλίκων, με εστίαση ιδίως στους τομείς: αα) της σχολικής και εξωσχολικής βίας, αβ) της ενδοοικογενειακής βίας, αγ) της σεξουαλικής και έμφυλης βίας, αδ) της φυλετικής και κοινοτικής βίας, αε) της αθλητικής βίας, αστ) της διαδικτυακής βίας και αζ) του βίαιου εξτρεμισμού, τόσο από την πλευρά του θύματος, όσο και από την πλευρά του θύτη.”
Ερωτώνται οι κ.κ. Υπουργοί, στο μέτρο των αρμοδιοτήτων τους:
1) Σε ποιο στάδιο βρίσκεται η εκπόνηση από την Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων του επιτελικού σχεδίου αντιμετώπισης του φαινομένου της βίας των ανηλίκων που θα περιλαμβάνει μέτρα πρόληψης σε επίπεδο οικογένειας, σχολείου και κοινωνίας, την έγκαιρη ανίχνευση και εντοπισμό περιστατικών, την προστασία των παιδιών-θυμάτων και την παροχή δυνατοτήτων κοινωνικής επανένταξης των ανήλικων θυτών κατά την ποινική διαδικασία; Πότε αναμένεται το πόρισμα της Επιτροπής;
2) Θα προωθήσει το υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, σε συνεργασία με άλλα εμπλεκόμενα Υπουργεία, στη δημιουργία Κέντρων Στήριξης Παιδιού και Οικογένειας (ΚΕΣΟΙΠ) σε όλους τους Δήμους ώστε να ανιχνεύονται και να αντιμετωπίζονται ψυχοκοινωνικά θέματα σε επίπεδο οικογένειας;
3) Σκοπεύουν τα συναρμόδια υπουργεία να προβούν άμεσα σε συντονισμένες δράσεις, με σκοπό την ενημέρωση πληροφόρηση των γονέων-εκπαιδευτικών-μαθητών για την έξαρση του φαινομένου της παραβατικότητας των ανηλίκων και τους τρόπους καταπολέμησης αυτού;