Σήμερα, δεκάδες παιδιά σε ιδρύματα δεν έχουν πρόσβαση στα δημόσια νοσοκομεία για δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη ως μη διαθέτοντα ΑΜΚΑ, είτε διότι είναι άγνωστα τα στοιχεία τους όταν εισέρχονται στο ίδρυμα, είτε διότι προέρχονται από οικογένειες που οι γονείς δεν φρόντισαν για τις σωστές διαδικασίες πιστοποίησης της γέννησης και εγγραφής των παιδιών σε οικογενειακή κατάσταση.
Ακόμα και παιδιά που βρίσκουν ανάδοχες οικογένειες για να τα αναλάβουν, εάν δεν διαθέτουν ΑΜΚΑ, δεν έχουν πρόσβαση σε δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, δεν είχαν καν δικαίωμα σε δωρεάν rapid test στη διάρκεια της πανδημίας.
Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, με το ν. 4368/2016, θέσπισε για πρώτη φορά το δικαίωμα ελεύθερης πρόσβασης σε όλες τις δημόσιες δομές υγείας για την παροχή νοσηλευτικής και ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης για όλους τους ανασφάλιστους πολίτες και τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. Απέδειξε έτσι ότι το δικαίωμα καθολικής πρόσβασης στην υγεία δεν ήταν μια ρητορική διακήρυξη αλλά δέσμευση για έναν εφικτό στόχο.
Με αυτόν τον νόμο εξασφαλίστηκε η πρόσβαση στο δημόσιο σύστημα υγείας των ανθρώπων που αποκλείονται, είτε επειδή ποτέ δεν ασφαλίστηκαν, είτε επειδή έχασαν την υγειονομική κάλυψη του ασφαλισμένου για διάφορους λόγους, όπως ασφαλιστικές οφειλές, ανεργία κλπ, με μόνη προϋπόθεση να διαθέτουν ή να δικαιούνται να εκδώσουν ΑΜΚΑ. Για συγκεκριμένες ευάλωτες κατηγορίες, όπως παιδιά, κρατούμενοι, διαβιούντες σε ιδρύματα ή μονάδες ψυχικής υγείας, αιτούντες διεθνούς προστασίας κλπ., το δικαίωμα στην νοσηλευτική και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη προβλεπόταν να παρέχεται ακόμη και σε περίπτωση απουσίας νομιμοποιητικών εγγράφων παραμονής στη χώρα, και ανεξάρτητα από το αν έχουν ή όχι ΑΜΚΑ.
Με δύο κοινές εγκυκλίους των Υπουργείων Υγείας, Εργασίας και Κοιν. Ασφάλισης και Μεταναστευτικής Πολιτικής, το 2018 και το 2019, έγινε κάθε δυνατή προσπάθεια να διευκολυνθεί η έκδοση ΑΜΚΑ. Στις 11/7/2019, τέσσερις ημέρες μετά την ανάληψη της διακυβέρνησης από την ΝΔ, η εγκύκλιος του 2019 ανακλήθηκε από τον κ. Βρούτση με τη δέσμευση ότι θα ακολουθήσει έγγραφο με νέες οδηγίες για την απόδοση ΑΜΚΑ που όμως δεν εκπληρώθηκε ποτέ. Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι στερήθηκαν τη δυνατότητα να εκδώσουν ΑΜΚΑ και να αποκτήσουν έτσι πρόσβαση στο δημόσιο σύστημα υγείας. Υπό την πίεση του μεταναστευτικού προβλήματος, θεσμοθετήθηκε με ΚΥΑ τον Ιανουάριο του 2020 ο Προσωρινός Αριθμός Ασφάλισης και υγειονομικής περίθαλψης Αλλοδαπού (Π.Α.Α.Υ.Π.Α), ειδικά για τους αιτούντες διεθνούς προστασίας μέχρι την τελική απόφαση επί του αιτήματός τους. Επίσης με τον ν. 4782/9.3.2021 θεσμοθετήθηκε ο Προσωρινός ΑΜΚΑ (ΠΑΜΚΑ), αποκλειστικά προκειμένου να γίνει δυνατός ο εμβολιασμός όλων των διαμενόντων στη χώρα, ανεξάρτητα από το νομικό τους καθεστώς.
Λόγω των παραπάνω, σήμερα υπάρχουν ευάλωτες κατηγορίες που αποκλείονται από το δημόσιο σύστημα υγείας, λόγω ελλείψεων στα νομιμοποιητικά τους έγγραφα που καθιστούν αδύνατη την έκδοση ΑΜΚΑ. Μεταξύ αυτών και τα παιδιά που φιλοξενούνται σε ιδρύματα, βρίσκονται σε διαδικασία αναδοχής ή έχουν ήδη δοθεί στις ανάδοχες οικογένειες.
Τα γραφειοκρατικά εμπόδια, όμως, δεν είναι αποδεκτή δικαιολογία προκειμένου για την υγεία και την ανάπτυξη παιδιών, πόσο μάλλον όταν πρόκειται για παιδιά που συχνά έχουν βλάβες ή προβλήματα υγείας και βρίσκουν μια αγκαλιά σε ανάδοχες οικογένειες. Δεν μπορεί ένα τυπικό κώλυμα, που εύκολα αντιμετωπίζεται εφόσον υπάρχει βούληση, να νομιμοποιήσει την πολιτική διακρίσεων με θύματα τα ευάλωτα παιδιά των ιδρυμάτων και της αναδοχής.
Επειδή, σύμφωνα με το άρθρο 33 παρ. 2 του ν. 4368/2016, που βρίσκεται πάντα σε ισχύ, δικαιούχοι νοσηλευτικής και ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, ανεξαρτήτως του νομικού καθεστώτος στο οποίο βρίσκονται, και της κατοχής νομιμοποιητικών εγγράφων είναι …..«οι ανήλικοι κάτω των 18 ετών»
Επειδή αυτή τη στιγμή, δεκάδες παιδιά που διαβιούν σε ιδρύματα παιδικής προστασίας ή έχει ανατεθεί η ανατροφή τους σε ανάδοχη οικογένεια δεν έχουν πρόσβαση σε νοσηλευτική και ιατροφαρμακευτική φροντίδα, λόγω του ότι στερούνται, για τυπικά και γραφειοκρατικά κωλύματα, ΑΜΚΑ,
Επειδή η στέρηση του δικαιώματος πρόσβασης σε νοσηλευτική και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη θέτει σε κίνδυνο την υγεία και την ζωή των παιδιών αυτών, πολλά από τα οποία μάλιστα έχουν βλάβες ή παθήσεις που τα καθιστούν ακόμη πιο ευάλωτα,
Ερωτώνται οι κ.κ. Υπουργοί
1. Τι σκοπεύουν να κάνουν για τη διασφάλιση της ισότιμης πρόσβασης σε νοσηλευτική και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη όλων των παιδιών των οποίων η φροντίδα έχει ανατεθεί σε φορείς παιδικής προστασίας και είτε διαβιούν εντός δομών παιδικής προστασίας είτε βρίσκονται σε καθεστώς αναδοχής και δεν διαθέτουν ΑΜΚΑ;
2. Τι σκοπεύουν να κάνουν, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους, για την άμεση έκδοση ΑΜΚΑ, κατά παρέκκλιση τυπικών και γραφειοκρατικών κωλυμάτων, ώστε πλέον τα παιδιά που διαβιούν σε ιδρύματα ή βρίσκονται σε διαδικασία αναδοχής ή έχουν δοθεί σε ανάδοχες οικογένειες να είναι τακτοποιημένα δια βίου και να μη βρίσκονται ανά πάσα στιγμή σε κίνδυνο περιθωριοποίησης;